Hemodiyaliz hastalarında beden imajı ve kişilik özelliklerinin yaşam kalitesi ile ilişkisi

Abstract

Bu araştırma hemodiyaliz hastalarının beden imajı ve kişilik özellikleri ile yaşam kalitesi ilişkisinin incelenmesi amacıyla kesitsel olarak planlanmıştır. Araştırmanın evrenini, Denizli'de bir sağlık kuruluşu ve üniversite hastanesinin hemodiyaliz ünitesinde takipli olan ve üç farklı diyaliz merkezinde tedavi gören hemodiyaliz hastaları oluşturmuştur. Veriler; hastaların demografik ve tanıtıcı özelliklerini belirlemek için hazırlanan Kişisel Bilgi Formu, Eysenck Kişilik Envanteri, Beden İmgesi Baş Etme Stratejileri Ölçeği, Duke Sağlık Profili ile toplanmıştır. Veriler, hastaların hemodiyaliz seansına geldikleri günlerde yüz-yüze görüşme tekniği kullanılarak toplanmış, SPSS paket programıyla analiz edilmiştir. Hastaların sosyodemografik özelliklerine göre EKA-GGK'dan aldıkları puan ortalamaları nörotisizm, dışa-dönüklük, psikotisizm alt boyutları için sırasıyla 4.27±1.28, 1.90±2.19, 1.67±1.31; BİBSÖ'nden aldıkları puan ortalamaları görünüşü düzeltme, olumlu mantıksal kabullenme, kaçınma için sırasıyla 23.36±4.60, 25.82±4.35, 20.37±3,66; DUKE ' nden aldıkları puan ortalamaları ise sırasıyla fiziksel, mental, sosyal, genel, algılanan sağlık ve benlik saygısı puanları 42.76±28.76, 54.55±24.80, 55.11±25.24, 50.81±20.57, 37.07±37.12, 47.75±22.49 iken, anksiyete, depresyon, anksiyete- depresyon, ağrı, yetersizlik puanları ise, 47,75±22,49, 50.94±26.76, 49.14±22.81, 45.17±37.24, 27.13±26.06 olarak saptanmıştır. EKA-GGK ve Duke Sağlık Profili alt boyutları korelasyonu incelendiğinde nörotisizm değerleri arttıkça anksiyete ve anksiyete-depresyon puanı değerlerinin arttığı; mental sağlık ve benlik saygısı değerlerinin azaldığı görülmektedir (p<0,05). Yine bu korelasyonda dışa dönüklük puanları artarken, fiziksel, mental, sosyal, genel, algılanan sağlık puanları ve benlik saygısı puanının da arttığı saptanmıştır (p<0,05). Hastalarda görünüşü düzeltme ve olumlu mantıksal kabullenme puanları artarken, fiziksel, mental, sosyal, genel, algılanan ve benlik saygısı puanı değerlerinin arttığı (p<0,05) görülürken; diğer taraftan anksiyete, depresyon, anksiyete-depresyon ve ağrı puanları skorlarının azalması da çalışmanın bulguları arasında yer almaktadır. Sonuç olarak hemodiyaliz hastalarının kişilik özellikleri ve beden imajı göz önünde bulundurularak yaşam kalitesi ile ilgili hemşirelik bakımı planlamaları artırılmalıdır.

This study was planned as cross-sectionally to investigate the relationship between body image and personality and quality of life in hemodialysis patients. The population of the study consisted of hemodialysis patients followed up in the hemodialysis unit of a health institution and university hospital in Denizli and treated in three different dialysis centers. Data were collected with Personal Information Form, Eysenck Personality Inventory, Body Image Coping Strategies Scale and Duke Health Profile by using face-to-face interview and analyzed with SPSS package program. Mean values of patients obtained from EPQR-A according to sociodemographic characteristics were respectively 4.27±1.28, 1.90±2.19, 1.67±1.31 for neuroticism, extroversion, psychoticism; the mean values obtained from the BICSI were respectively 23.36±4.60, 25.82±4.35, 20.37±3.66 for appearance correction, positive logical acceptance, avoidance; the mean values obtained from DUKE were respectively 42.76±28.76, 54.55±24.80, 55.11±25.24, 50.81±20.57 for physical, mental, social, general, perceived health and self-esteem while the mean values for anxiety, depression, anxiety-depression, pain, inadequacy were determined respectively 47.75±22.49, 50.94±26.76, 49.14±22.81, 45.17±37.24, 27.13±26.06. When the correlations between EPQR-A and Duke Health Profile subscales were examined, it was found that as neuroticism values increased, anxiety and anxiety-depression values increased; mental health and self-esteem values decreased (p <0.05). Again in this correlation, as extroversion values increase; physical, mental, social, general, perceived health scores and self-esteem scores increase, either (p<0,05). It was seen that physical, mental, social, general, perceived and self-esteem scores increased (p <0,05). On the other hand, the decrease in scores of anxiety, depression, anxiety-depression and pain scores are among the findings of the study. As a result, nursing care plans related to quality of life should be increased considering the personality traits and body image of hemodialysis patients.