Cumhuriyet dönemi Türkiye-İslam Ülkeleri ticari ilişkileri: mukayeseli statik bir analiz

Abstract

Cumhuriyetin ilan edildiği 1923 yılından günümüze kadarki dönem içinde, Türkiye'nin İslam Dünyasına yönelik dış ekonomik politikasına baktığımızda, bu politikaya olumlu veya olumsuz yönde eden bir çok faktör görebiliriz. Ancak ana hatları itibariyle ilk yıllardan itibaren uzunca bir süre olumsuz faktörlerin ön planda yer aldığı bir tabloyla karşılaşmaktayız. Bu faktörlerden en önemlileri tarih faktörü, batı faktörü, Sovyetler Birliği faktörü ve Filistin sorunu olarak sıralanabilir. Ancak, bizim de bir dönüm noktası olarak kabul ettiğimiz 1965 yılından itibaren, İslam ülkeleriyle ilişkiler, daha aktif olarak Türkiye gündemine yerleşmiştir. Türkiye açısından çok önemli olan Kıbrıs meselesinde patlak veren olumsuz gelişmeler, başta siyasi destek sağlama gayesinin ağırlık taşıdığı girişimleri, dış politikayı giderek ekonomik kaygıların ağır bastığı bir zemine taşımıştır. Kıbrıs meselesinin yanı sıra, İslam ülkelerine yönelik aktif dış ekonomik politikamızı şekillendiren etkenler arasında Türkiye'deki bazı iç siyasi gelişmeleri, petrol krizini, su meselesini, Körfez krizini ve SSCB'nin dağılmasını sayabiliriz.Cumhuriyet dönemini bir bütün olarak ele aldığımızda, İslam ülkelerine yönelik dış ekonomik politikamızın ekonomik sebeplerden çok, siyasal sebeplerden daha fazla etkilendiğini görebiliriz. 1973 petrol krizinden kaynaklanan ekonomik öncelikler dışında, hemen hiç bir dönemde İslam ülkelerine ekonomik ve ticari kaygılarla yönelmediğimizi; bir çok gelişmede, bu yöndeki kaygıların siyasal değerlendirmeler, öncelikler ve hatta bir takım `alınganlıkların` gerisinde kaldığını söyleyebiliriz. Cumhuriyet tarihi, bizim bu tespitimizi doğrulayacak tarzda bir çok örnekle doludur.

From the declaration of the Republic during the period from 1923 to the present day, we look at Turkey's foreign economic policy towards the Islamic world, this policy could see a lot of factors that positively or negatively. However, from the outset, we are faced with a situation in which the negative factors are on the front panel for a long time from the first years. The most important of these factors can be listed as history factor, western factor, Soviet Union factor and Palestinian issue. However, since 1965 we also we accept as a turning point in relations with Islamic countries, Turkey has settled into a more active agenda. adverse developments in the Cyprus issue, which erupted very important for Turkey, primarily aim to provide political support to carry the weight of his attempts, foreign policy has moved increasingly to a floor outweigh economic concerns. as well as the Cyprus issue, some domestic political developments in Turkey between economic factors that shape our active foreign policy towards Islamic countries, the oil crisis, the issue of water, can be counted on the Gulf crisis and the collapse of the USSR.When we consider the Republican period as a whole, we can see that our foreign economic policy towards Islamic countries is more affected than political reasons rather than economic reasons. Apart from the economic priorities stemming from the 1973 oil crisis, we have almost never turned to Islamic countries with economic and commercial concerns; we can say that in many developments these concerns are lagging behind political considerations, priorities, and even a number of `vulnerabilities`. The history of the Republic is filled with many examples in a way that will validate our understanding.