El-Ezher`in eğitim sistemi ve müslüman toplumlar üzerindeki etkileri

Abstract

Hicrî 359 / Mîlâdî 971 yılında Fâtımî Halifesi el-Mu'izu Lidinillâh'ın talimatıyla komutan Cevher es-Sıkıllî tarafından inşa edilen el-Ezher Üniversitesi, Tunus'taki Zeytûne ve Fas'taki Karaviyyîn Üniversitelerinden sonra dünyanın en eski üçüncü üniversitesidir. Mısır'ın başkenti Kahire'de bulunan el-Ezher Üniversitesi'ni diğer üniversitelerden ayıran en önemli özelliği kuruluşundan itibaren sahip olduğu eğitim sisteminin farklılığıdır. Naklî (hadis, fıkıh, tefsir, kelam) ve aklî ilimlerin (mantık, matematik, felsefe, fizik) birlikte verildiği El-Ezher Üniversitesi, 1000 yılı aşkın süredir İslam âleminin en köklü eğitim kurumlarından biri olmuştur. Yine el-Ezher'de oluşturulan `ders halkaları` ile öğretmen – öğrenci münasebetindeki verim artmıştır. `Ders halkaları` yöntemiyle birlikte mütalaa (ayrıntılı düşünme, yorumlama) ve müzakere (görüşme, danışma) yapılabilmesi sağlanmıştır. Çeşitli şehir, bölge ve ülkeden gelmiş öğrencilerin yerleştirildiği özel yurtlar (revak sistemi) ile de kurulduğu günden bu yana İslam âleminde her zaman önemli bir yere sahip olan el-Ezher Üniversitesi, vermiş olduğu yerli ve yabancı mezunlarla da etkisini hem Mısır içine hem de dışına taşımıştır. Bu çalışma ile İslam medeniyeti mirasçısı misyonunu üstlenen el-Ezher Üniversitesi'nin eğitim yapısı ve Müslüman toplumlar üzerindeki etkileri ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Al-Azhar University is the third oldest university in the world following the University of Zaitounah in Tunisia and University of Qarawiyyin in Morocco. It was built in 359 H / 971 AD in Cairo, the capital of Egypt by the commander Jawhar al-Siqilli after the order of Fatimid Caliph Al-Mu'izz li-Din Allah. Education system of Al-Azhar University has been its most important distinctiveness compared to other institutions. It has been one of the essential educational institutions of the Islam world for over 1000 years due to its teaching both sciences (logic, math, philosophy, physics) and theology (hadeeth, fiqh, tafseer, ilm-al Kalam). Also the `halaqat ta'limiyya (lecture rings)` that was created there improved the productivity between the teacher and student. Thanks to this method, detail-oriented thinking and consultation have been achieved. With the help of `revak system`, i.e. specific dormitories for students from different cities, regions and countries, Al-Azhar University has influenced many both within and outside of Egypt through the local and foreign graduates since the day it has been constructed. This study investigates the educational system and the effects of Al-Azhar University on the Islamic societies which has undertaken the mission of the Islamic civilization's heritage.