Batı mimari üsluplarının Osmanlı türbe mimarisine yansıması: 1755-1914

Abstract

18.yy.'ın ilk yansı Türk Sanatı için önemli bir dönemeci ifade etmektedir. Bu yüzyılın ilk çeyreğinde başlayan Batı ile etkileşim, Fransa'da Turquerie modasının yeniden canlanmasına yol açarken istanbul'da ise sanat alanında yeni bir üslubun tanınmasını getiriyordu. Sadabad yapılanması ve meydan çeşmeleri olgusu artık yalnızca Batı etkisiyle açıklanmamaktadır. Ancak 1748 yılından sonra Batı ile olan etkileşim daha kuvvetli bir şekilde kendini göstermiştir. Nuruosmaniye Külliyesi'nin tasanmındaki yeni anlayış sonraki yıllarda da devam etmiş ve `Türk Barok Mimarisi` diye adlandırılan üslupta yapılar vücuda getirilmiştir. Türbe mimarisinde de bu etkilenme süreci yaşanmıştır. 1755 tarihli Nuruosmaniye Türbesi'nde izlenen ilk `Batılı` etkiler `süreç` içinde devam etmiştir. Mimarlıktaki üslup değişmeleri türbe mimarisinde de net bir şekilde izlenebilmektedir. 150 yılı aşan bir zaman dilimini inceleyen bu çalışma, hem türbe yapılarım tek tek araştırarak üsluplarım belirginleştirmeyi amaçlamıştır; hem de bu yapıların birbirleriyle olan ilişkilerini incelemiştir. Bu anlamda hem tek tek yapıların monografisi, hem de kısa bir üsluplar tarihi yolculuğudur. Konuyla ilgilenenlere yarar sağlaması dileğiyle... ANAHTAR KELİMELER: Bati, Üslup, Osmanlı, Türbe, Mimari IV

The first half of the 18th century is being accepted as an important period for the Turkish Art History. The urge to approach Western Civilization in the first quarter of this century turned into an interaction between two civilizations: The rebirth of Turquerie fashion in France and Nuruosmaniye Complex are the signs of that vivid interaction in that period. The Turkish Art from 1718 to 1748 was affected by both West and East at a certain extent. After 1748 affection by the West gradually increased as compared to that of the East. New concepts that aroused in the design of Nuruosmaniye Complex prevailed through further constructions and gave birth to constructions in the style so-called `Turkish Baroque Architecture`. This new concept wich had been used mainly in front decorations and interior designs had also been used in Tomb Architecture. Those effects are apparent on Nuruosmaniye Tomb which had been constructed in 1755. Changes in architectural style can also be observed in tomb architecture. This thesis study which covers a period of more than 150 years aims at investigating both the tomb architecture one by one to discriminate the styles of them and the interrelations between them at the same in a coherent way. Therefore this is a monography of tombs one by one and a short journey in the history of styles in that type of constructions made within that period. KEY WORDS: Western, Style, Ottomane, Tomb, Architectural