Cumhuriyet Dönemi Türk tiyatrosunda doğa ve ormana ilişkin yaklaşımların irdelenmesi

Abstract

Çevre kirliğinin, ormansızlaşmanın ve diğer doğal kaynak tahriplerinin giderek arttığı günümüzde, uluslararası ve ulusal düzeyde ilgili politika belgelerinin neredeyse tamamında toplumun bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi gerekliliğine vurgu yapılmaktadır. Kişilerin ve toplumların gelişiminde etkili bir rol oynama potansiyeline sahip olan tiyatro kuşkusuz bir bilinçlenme ve eğitim aracı olarak da değerlendirilebilmektedir.Bu çerçevede çalışmada, Türkiye'de Cumhuriyetin ilanından günümüze, İstanbul Şehir Tiyatrolarında yazılmış ve sahnelenmiş olan yerli ve yetişkinlere yönelik tiyatro eserlerinde, doğa ve ormanla ilgili içerikler irdelenmiş, öne çıkan unsurlar analiz edilmiştir. Belirtilen kapsamda Türk tiyatro eserlerinde doğaya ve ormana ne şekilde yer verildiği ne tür ifadeler kullanıldığı ve sözü edilen eserlerde hangi içerikte mesajların bulunduğu araştırılmıştır. Elde edilen bulgular ile doğanın, ormanların ve ormancılığın tiyatro aracılığıyla topluma ne şekilde anlatıldığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Dolayısıyla elde edilen sonuçlar ışığında gelecekte tiyatro eserlerinin yazılmasında ya da yorumlanmasında, doğanın, ormanların ve ormancılığın daha etkin bir şekilde yer bulmasına ilişkin öneriler geliştirilmeye çalışılmıştır. Diğer taraftan, ormancılığın geçmişten beri önemli sorunlarından biri olan halkla ilişkiler çalışmalarına yönelik eksikliklerin giderilmesine de yardımcı olacak sonuçlar ortaya konulup, öneriler geliştirilmiştir. Araştırma sonucu örnekleme konu olan tiyatro eserlerinde doğa ve ormana ilişkin içeriklerin çok sınırlı düzeyde olduğu belirlenmiştir. Ana ve yan temanın doğa ve orman olduğu eser sayısının yok denecek kadar az olması da dikkat çekmektedir. Yürütülen araştırma sonucuna göre örnekleme giren eserlerde doğa ve orman içeriklerinin, çoğunlukla ağaç, su, nehir, kuş, geyik, yaprak gibi ormanı oluşturan ve çağrıştıran unsurlar kategorisinde olduğu belirlenmiştir. Ormancılıkla ilgili etkinlikler ve ormanların işlevleri içerik olarak çok daha az bulunmaktadır. Ulaşılan bulgular ışığında doğa ve ormanlarla ilgili olarak toplumda farkındalık oluşturabilecek eserlerin yazılması ve bunların sahnelenmesinin teşvik edilmesi yönünde öneriler geliştirilmiştir. Ayrıca çok disiplinli bir yaklaşımın ilgili eğitim süreçlerinde benimsenmesi, kurumsal ve bireysel işbirliklerinin geliştirilmesi, kullanılan tiyatro tekniklerinin çeşitlendirilmesi kapsamında bazı yaklaşımlar ortaya konulmuştur.

Today, as environmental pollution, deforestation and other natural resource destruction are increasing, almost all of the relevant policy documents at international and national level emphasize the need to raise awareness and educate the society. Theater, that has the potential to play an effective role in the development of individuals and societies, can undoubtedly be considered as a tool of awareness and education.Parallel to this approach, the content relevant to nature and forest was investigated in the context of theatre texts which were written by domestic authors at Republican period and staged by Istanbul City Theatre. In this context, it was analyzed how nature and forest are used, what kind of expressions are found and what messages are included in the Turkish theater texts. In the light of findings, it was tried to reveal how nature, forests and forestry are explained to the society through theater. Therefore, in the light of the results obtained, it has been tried to develop suggestions for strengthening the effectiveness of the place of nature, forests and forestry in the writing or interpretation processes of theater in the future. Besides the results were put forward and suggestions were developed to support the lack in the public relations studies, which has been one of the important problems of forestry.As a result of the research, it was determined that the content of nature and forest in the sampled theatrical text is very limited. It is noteworthy that there are almost no drama in which the main and sub-themes are related with nature and forest. The results of the research revealed that the nature and forest contents of in the sampling theatre texts were mostly in the category of `elements that consists and associated with forest` such as trees, water, rivers, birds, deer, leaves. Forestry-related activities and functions of forests have much less content. In the light of the findings, suggestions were made to encourage the writing and staging of drama that could raise awareness about nature and forests. In addition, some approaches have been put forward within the scope of adopting a multidisciplinary approach in related educational processes, developing institutional and individual collaborations, and diversifying the theater techniques.