Karşılama kuramının endüstri ürünleri tasarımında anlam çalışmaları bağlamında konumlandırılması

Abstract

Bu çalısmada karsılamalar kuramı ve onun endüstri ürünleri tasarımında yapılananlam çalısmaları içindeki yeri arastırılmıstır. Tezin birinci bölümünde çalısmanınamacı, kapsamı ve yöntemi, ikinci bölümünde karsılamalar kuramı ile ilgili temelkavramlar, kuramın kökenleri, kurama farklı yaklasımlar, üçüncü bölümde insanodaklı tasarım yaklasımı bağlamında karsılamalar kuramı ve diğer anlam çalısmaları,dördüncü bölümde karsılamalar kuramının tasarıma girisi, tasarımdaki yeri,uygulamaları ve geleceği hakkındaki görüsler ve besinci bölümde bir ürün örneğiüzerinde karsılamalar kuramı ve yöntemleri açıklanmıstır.Karsılamalar kuramı,çevresel psikoloji disiplini içinde ilk ortaya çıktığı yıllardan buyana çok farklı disiplinlerin konusu olmus ve bu çesitlenmenin bir sonucu olarakkökensel anlamı dısında bir çok yeni anlamlar kazanmıstır. Bu farklılıklar bazıdurumlarda oldukça farklı temellere dayandırılması nedeni ile kuramınanlasılmasında zorluklar yasanmaktadır.Genel olarak karsılamalar kuramı nesnelerin organizma ile girdiği etkilesimde ortayaçıkan eyleme dönük doğrudan algılanan niteliklerdir. Tasarıma girisinde organizma,çevre ve etkilesim üçlemesi; kullanıcı, ürün ve eylem üçgenine dönüsmüstür.Endüstri ürünleri tasarımında, özellikle son yıllarda, iletisim çalısmalarında önemligelismeler olmustur. Bu gelismeler içinde karsılamalar kuramının da doğrudeğerlendirilmesi tasarımcının ufkunu genisletecek imkanlardan biridir.Genellikle tasarımdaki iletisim çalısmaları kullanıcı zihninde ürüne karsı olup bitenbir süreçte düsünülmüstür. Karsılamalar kuramı ise kullanıcı zihnindeki bilisselsüreçten bağımsız olarak, kullanıcı ile ürün arasında ve kullanıcının geçmisdeneyimleri hesaba katılmaksızın; doğrudan algılanan ürüne yönelik algılamaylailgilenir. Kullanıcı zihnindeki süreçler yerine, ürün biçimindeki doğrudan algılamayayönelik yeni bir imkan söz konusudur. Bu da tasarımcılar için yeni ve genis birolanak anlamına gelmektedir.iiTasarımda anlam çalısmaları içinde, ürün içeriğini değerlendirirken yerlesmisyöntemlerin yanında, tasarımcının bu zamana kadar pek de alısık olmadığı eylemedönük bu imkanların doğru değerlendirilmesi endüstri ürünleri tasarımında yapılankuramsal çalısmalar yanında uygulamalar bakımından da bir zenginlik olacaktır.

The principal subject of this study is affordances theory and its place in the meaningstudies in industrial design. The first chapter describes the scope and method. Thesecond chapter describes the fundemental concepts in affordances theory, the originsof affordances theory, the different approaches to theory. The third chapterdescribes affordances theory in the context of human centred design and the othermeaning studies. Fourth chapter introduces affordance theory to industrial designand describes the place of the theory in the industrial design, its practices andopinions of the future. Fifth chapter describes a product sample of affordancestheory.The term affordance used in current design research and practice has diverged fromthe first original meaning and because of this there are the confusions related to thisterm. Such confusions not only hinders the theoritical development of industrialdesign but also limits the potential application of affordance concept in productdesign.In general, the affordances are the special property of the environment in relation toan organism and there is a trialogy of organism, environment and interaction. Designat the entrance to the organism, the environment and interaction trilogy as user,product and action has become triangular.In the design of industrial products, especially in recent years, significant advanceshave been in communication studies. The true evaluation of the theory is one of theopportunities to expand horizons of the designer.The dialog user and design usually work going on in his mind against the product hasbeen considered in a process. Meet the user's mind on the theory of cognitiveprocesses, regardless of the user between the product and the user's past experiencesinto account, without direct concern with the perceived product-orientedperception. The user's mind rather than on the process, products directly in the formiiof a new opportunity in question is intended to detect.This new and wideropportunities for the designer stands.Within the meaning studies in design, product content when evaluating establishedmethods as well as the designer at this time unfamiliar to many of the action orientedtowards evaluation of this possibility in the design of industrial products in additionto the theoretical study in terms of a wealth of applications that will be.