Kentsel gelişme dinamikleri çerçevesinde İstanbul`da plaj olgusu

Abstract

Bu çalışma İstanbul'un kentsel gelişim süreci paralelinde İstanbul'daki Plaj olgusunu incelemektedir. Tanzimatla başlayan batılılaşma haraketi İstanbulluların, İstanbul'a özgü bir kıyı kullanım biçimi olan Deniz Hamamlarıyla tanışmasına yol açmıştır. 1850'li yıllardan itibaren görülmeye başlanan Deniz Hamamları 1920'li yıllardan itibaren Plajlarla birlikte varlığını sürdürmüş hatta Moda Deniz Hamamı 1980'li yıllara kadar hizmet vermeye devam etmiştir.1920'li yıllardan itibarense İşgal Kuvvetleri Askerlerinin ve Beyaz Rusların ön ayak olmasıyla İstanbul'da öncelikle Yeşilköy-Florya kıyılarında olmak üzere ilk plajlar ortaya çıkmıştır. Cumhuriyet rejimi de başta Atatürk olmak üzere plajları modern şehir sosyal hayatının bir parçası olarak görüp desteklemiştir. 1920-1960 yılları arasında plajlar İstanbul'un sosyal hayatının ayrılmaz bir parçası haline gelmişse de 1960'lardan itibaren hızlanan sanayileşme ve buna bağlı göç olgusuyla, kıyı ve çevre faktörünü önemsemeyen Sahil Yolu gibi projelerle 80'li yıllarda yok olmuştur.2000'li yıllar ise İstanbul'un Küresel Kent haline getirilmeye çalışıldığı yıllar olarak başlamıştır. Bu amaçla sanayi İstanbul'un dışına çıkarılmaya başlanmış yerine turizm ve finans gibi sektörler konumlandırılmaya başlanmıştır. Marmara Denizi'nin en önemli kirleticilerinden olan İstanbul'un atık suyunun büyük oranda arıtılması da Marmara Denizi ve Boğaziçi'ndeki su kalitesini arttırmış ve tekrar bazı plajların oluşabilmesinin önünü açmıştır.Ancak bu gelişmelere rağmen kenti yönetenlerin, kentlilerin ve plancıların İstanbul vizyonunda geçmişte şehrin sosyal hayatında bu denli etkili olmuş plajlar yer bulamamaktadır. Oysa plajlar İstanbul ve İstanbullular için kıyınun kamusal kullanımı ve kamusal alan anlamında gerekli sosyal donatılardır.Anahtar Kelimeler: İstanbul, Plaj, Kıyı, Kıyı Kullanımı

This thesis analyzes beaches reality in Istanbul as related duration of the city development. Turkish Modernist action that was started by Tanzimat Declaration, caused to introduce Sea Bath which is special form of using coast. Sea Baths apparing since 1850?s, persists with beaches from 1920?s moreover `Moda? Sea Bath had been contining serving until 1980?sIf primarily beaches appeared to be the first on the coast of Yesilkoy-Florya in Istanbul as Occupation Forces Soldiers and Russian Refuges leads. Republican regime, primarily to Ataturk, considered beaches as a part of modern social urban life and supported. Beaches has became an integral part of Istanbul social life style between 1920 and 1960 however since the 1960s accelerated industrialization and consequently migration as well as projects those are not care of coastal and environmental factors like non-Coast Highway caused to vanish them in the `80s.If 2000?s have began as a years while trying to make Istanbul as a global city. For this purposes industry has been occupied out of Istanbul, such as tourism and finance sectors have started located instead. As waste water treatment of Istanbul which is the most important pollutants of the Marmara Sea also greatly increased the water quality of the Marmara Sea and the Bosphorus, and is able to re-create some of the beach front has opened.However, despite these developments, beaches were so effective in the past does not find a place in the Istanbul vision of the administration of the city, city planners and citiziens. Yet, beaches are necessary social reinforcement in terms of public benefit and public domain for Istanbul and people from Istanbul.Key Words: Istanbul, Beach, Coast, Coastal Area