?Milli Hicabı Aşmak? üzere: 1940-1960 arası CHP ve DP Dönemi kent politikaları

Abstract

Planlama literatüründe daha çok 1980 sonrası kent politikalarına yoğunlaşılması sebebiyle, bu dönem öncesinde yaşanan kentsel gelişmeler hep ikinci plana itilmiştir. Oysaki Cumhuriyet'in ilanı ile başlayan süreç içerisinde yaşanan siyasal olaylar, bugünlerin kent politikalarına ve kentsel gelişmelerine öncülük etmektedir.1950'lerde başlayan kır-kent ayrımı ile hız kazanan kentleşmeyi ve dolayısıyla günümüzdeki durumu tetikleyen, aslında 1950 öncesi siyasal hayatta benimsenen ekonomi-politik kararlardır. Tek partili siyasal hayattan çok partili hayata geçiş ve 27 senelik iktidar partisinin atılan bu demokrasi adımı ile birlikte ?düşürülerek?, farklı bir iktisadi düzeni savunan bir iktidarla yer değişimi; kentlerde yaşanan alışılagelmiş gelişmeyi de birden etkilemiş ve değiştirmiştir. Bu sebeple kent yazınında 1950'yi bir kırılma noktası olarak ele almak önemlidir.Cumhuriyet Halk Partisi ve Demokrat Parti iktidarlarının ideolojik farklılıklarının, kenti ne ölçüde ve nasıl kullandığını temel soru olarak alan bu çalışma; Cumhuriyet'in ilanından, 1960 askeri darbesine kadar geçen sürede siyaset kurumunun kentsel mekandaki tezahürlerini, 1940-1960 arasındaki ideolojik seçimlerin izini sürerek, İstanbul'u merkeze koyan bir süreçle ele almaktadır.

Due to focusing mainly on the urban policies of post-1980s in the planning literature, earlier progresses in urban development have been constantly ignored. However, the political movements which started to occur with the foundation of the Republic and proliferated since then have pioneered today?s urban policies and urban development.It is in fact the economic-political decisions of political life in pre-1950s which triggered the urbanisation that has accelerated in 1950s with the rural-urban segregation and that affects today?s situation. The shift from the single party system to the multiparty system -a democratic move which led to the ?fall? of the governing party which had governed the country for the last 27 years- and the replacement of the governing party with another one that defends a different political order, influenced immediately and changed drastically the usual development in cities. That is why in a study that focuses on the urban policies in Istanbul, 1950s should be considered as a breaking point.This study discusses how the ideological differences between the Republican People?s Party and the Democrat Party have affected urban areas. It approaches to Istanbul by centralising it where the manifestation of politics as an institution can be appears in the period between the foundation of the Republic and the 1960 military coup.