Erken çocukluk (0-3 yaş) dönemi sosyal ve duygusal sorunları ile ebeveynin depresif duygudurumu ve genel kaygı düzeyi ilişkisi

Abstract

ÖZET Çoğu psikiyatrik kuram, ileri yaşlarda görülen psikopatolojilerin kaynağında, erken çocukluk dönemini hassas bir dönem olarak öngörmektedir. Bu dönemde ifade edilen psikiyatrik yakınmalar pek çok risk faktörü ile ilişkilendirilmiştir. Bu çalışmada ebeveynlerdeki depresif duygudurum ve genel kaygı düzeyleri ile çocuklarındaki psikiyatrik sorunlar arasındaki ilişkinin ve çocukların cinsiyetinin bu ilişki üzerine olan etütlerinin araştırılması amaçlanmıştır. On bir aylık dönemde psikiyatri kliniğine en az bir psikiyatrik yakınma ile başvuran ve ciddi tıbbi hastalığı ya da ağır düzeyde motor gelişme geriliği olmayan, yaşlan 14-43 (30.81 ± 8.11) aylık tüm olgular (%72,2'si erkek, %27,7'si kız, toplam 108 olgu) ve ebeveynleri çalışmaya alınmıştır. Çocukların ruhsal durum muayeneleri, gelişim öyküleri; ebeveynlerde depresyon varlığı ve ailedeki stres etkenleri ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir. Çocuklardaki sosyal ve duygusal sorunları değerlendirmek için `2-3 Yaş Çocuklan için Davranış Değerlendirme Ölçeği`, ebeveynlerdeki depresyon ve kaygı şiddetini değerlendirmek için Beck Depresyon Envanteri ve Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, ebeveyn depresyonu, erken çocukluk döneminde, özellikle aynı cinsiyete sahip çocuktaki sorun düzeyleri ile ilişki göstermektedir. Annelerindeki depresyon ve/veya kaygı belirtilerinin varlığı ve şiddeti ile kız çocuklarında içe yönelim, dışa yönelim ve toplam psikiyatrik sorun düzeyleri anlamlı bir ilişki içindedir. Öte yandan, babalarındaki depresyon belirtilerinin varlığı ve şiddeti ile erkek çocuklarında dışa yönelim sorun düzeyleri anlamlı bir ilişki içindedir. Gebelik öncesi depresyon geçiren ebeveynlerin çocuklarında daha çok dışa dönük davranış sorunlar(ör: yıkıcı davranış ve hareketlilik belirtileri) ve içe dönük davranış sorunlar (ör: anksiyete/depresyon belirtileri) belirginken, gebelik öncesi depresyon yaşamamış anne ve babaların çocuklan tam almayan ve yaygın gelişimsel bozukluklar tanılan alan grupta daha fazla yoğunlaşmaktadır. Ebeveyn depresyonu ve kaygı düzeyi ile çocukta görülen sosyal ve duygusal sorunlar arasında neden sonuç ilişkisi kurulabilmesi için uzunlamasına takip çalışmalarına gereksinim vardır. Yaşamlarının her hangi bir döneminde depresyon tanısı almış bireylere, psikiyatrik bozuklukların özellikleri ve koruyucu önlemler alanında, özellikle erken anne/babalık dönemlerinde; hem kendileri ve hem de çocuklan için, gerekli eğitim ve destek olanaklar sağlanmalıdır. Anahtar kelimeler: erken çocukluk, 0-3 yaş, anne depresyonu, baba depresyonu vı

ABSTRACT Most of the theories in psychiatric field consider early childhood as a sensitive period in the origin of later psychiatric disorders. The psychiatric complaints of this period are found to be related with several risk factors. The aim of this study is to investigate the relation between the severity of parental depressive mood and anxiety and the psychiatric problems of the children, as well as the effect of gender on this relation. In a period of eleven months, all cases between 14-43 (30.81 ± 8.11) months of age who have come to the psychiatry out-patient clinic with at least one psychiatric symptom and without serious medical illness or severe motor retardation are included (males 72.2%, females 27.7%, total 108). Mental states and developmental history of children; parental depression and stress factors in the family are assessed in detail. To evaluate the severity of social and emotional problems in children, Child Behavior Checklist 2/3 and depression and anxiety in parents, Beck Depression Inventory and State-Trait Anxiety Inventory are given. Results indicate that, parental depression is related to the severity of psychiatric problems of children in early childhood, especially of the children with the same sex. The existence and severity of maternal depression and/or anxiety is related to the severity of internalizing, externalizing and total problems of their daughters. On the other hand, the existence and severity of paternal depression is related to severity of externalizing problems of their sons. The children of parents who were diagnosed as depression before pregnancy are mostly seen in the externalizing problems (i.e. disruptive and hyperactive behaviors) and internalizing problems (i.e. anxiety/depressive behaviors), whereas the children of parents without a history of depression before pregnancy are mostly in the group of pervasive developmental disorder or without diagnosis. Longitidunally designed follow-up studies are necessary to investigate the causal relationship between parental depression and anxiety, and social/ emotional problems seen in children properly. Especially in the time of early parenthood, sufficient education and support about the nature of psychiatric disorders and preventive methods should be maintained to the parents who experienced depression anytime in their lives as well as to their children. Key words: early childhood, zero-to-three, maternal depression, paternal depression Vll