Türkiye`de katılım bankacılığının gelişimi ve 2025 vizyonu

Abstract

Bir bankacılık türü olan katılım bankacılığı, bankacılık işlemlerini İslami esaslara uygun olarak yapmayı amaç edinen, faizin dinen haram olmasından dolayı kâr-zarar ortaklığını benimsemiş kuruluşlardır. Bu nedenle katılım bankaları, İslam dininin ruhuna, değer sistemine ve ahlâkına uygun olarak yönetilen bir bankacılık çeşididir.Türkiye'de İslami bankalar, 1983 yılında `Özel Finans Kurumları` adıyla yasal olarak kurulmuştur. Özel Finans Kurumları 2005 yılında 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nda yapılan değişiklikle `Katılım Bankası` ismini alarak faaliyetlerine devam etmişlerdir.Türkiye Katılım Bankaları Birliği tarafından 2015 yılında yayınlanan `Strateji Belgesi`nde, katılım bankalarının bankacılık sektörü içindeki payının 2025 yılında %15 seviyesine ulaşması ve aktif büyüklüğün 300 milyar USD olması hedeflenmiştir. Türkiye'de 2019 yılsonu itibarıyla faaliyette bulunan altı katılım bankasının bankacılık sektörü içindeki paylarının %6,3 seviyesinde, aktif büyüklüklerinin ise 285 milyar TL civarında olduğu görülmektedir. Bu çalışma kapsamında katılım bankalarının 2025 yılında ulaşmayı arzu ettikleri hedefleri, katılım bankalarının 2009-2019 yılları arasındaki yıllık bileşik büyüme oranı verisi üzerinden değerlendirilerek 2020-2025 yılları arasında gerekli olan büyüme verisi hesaplanmaya çalışılmıştır. Bu minvalde katılım bankacılığı sisteminin zayıflıklarına ve hedeflerin yakalanmasına yardımcı olabilecek önerilere de yer verilmiştir.

Participation banking, a type of banking, is an organization that aims to conduct banking transactions in accordance with Islamic principles and has adopted a profit-loss partnership because interest is religiously haram. Participation banks are therefore a type of banking managed in accordance with the spirit, value system and morality of the Islamic religion.Islamic banks in Turkey were legally established in 1983 under the name of `Private Financial Institutions`. Private Financial Institutions continued their activities by taking the name `Participation Bank` with the amendment to the Banking Law No. 5411 in 2005.In the `Strategy Document` published by the Association of Participation Banks of Turkey in 2015, it is aimed that the share of participation banks in the banking sector will reach 15% in 2025 and the asset size will be 300 billion USD. As of the end of 2019, the shares of the six participation banks operating in Turkey in the banking sector are 6.3% and the assets are about 285 billion TL. As part of this study, the goals that participation banks want to achieve in 2025 were evaluated based on the composite annual growth rate data of participation banks between 2009-2019 and the growth data required between 2020-2025. In this context, the weaknesses of the participation banking system and suggestions that can help achieve the goals were also included.