İkinci dünya savaşı sonlarında ABD belgelerine göre Türkiye-ABD ilişkileri (1943-1945)

Abstract

II. Dünya Savaşının ardından ortaya çıkan iki kutuplu dünyada, Türkiye ABD'den yana olmuştur. Bu çalışmada savaş sonrası dönemde hızla gelişen Türkiye-ABD ilişkilerinin tarihi temelleri ABD belgeleri esas alınarak ortaya konmuştur. 1943-1945 yılları arasındaki siyasi, askeri, ekonomik ilişkilerin Türkiye-ABD yakınlaşmasındaki rolü, uluslararası gelişmelerin Türk ve Amerikan dış politikalarına yansımaları incelenmiştir. ABD'nin Türkiye ile ilişkileri ABD dış politikasının genel hatları içinde değerlendirilerek, Türkiye'nin bu çerçeveye dahil edilme süreci ele alınmıştır. Bu aynı zamanda daha geniş bir perspektiften Türkiye'nin uluslararası sistemde konumlandırılmasını sağlamıştır. Savaş sonunda ileri sürülen Sovyetler Birliği taleplerine karşı ABD kesin bir şekilde Türkiye'nin yanında yer almıştır. ABD dış politikasında bir kırılma noktası olarak görülen bu gelişme gerçekte savaş süresinde planlan-uygulanan Ortadoğu politikasının bir yansımasıdır. Türkiye ile savaş sonrası dönemde gelişen ilişkiler ABD'nin 1943 yılından itibaren sistemli bir şekilde sürdürdüğü askeri-ekonomik politikaların sonucu olmuştur.

In the bi-polar World which emerged after the Second World War, Turkey took the USA side. In this study the historical bases of the USA - Turkey relations which developed rapidly after the Second World War is presented based upon the USA sources. The role of political, military, economic relations between the years 1943-1945 in the USA-Turkey rapprochement and the reflections of the international developments to Turkish and American foreign policies are investigated. The USA relations with Turkey are discussed in the general framework of the USA foreign policy and the process of including Turkey to this framework is handled. This also helped to locate Turkey in the international arena by providing broader perspective. At the end of the Second World War, the USA conclusively supported Turkey against the demands of the USSR. This development is seen as a breakpoint in the USA foreign policy. Indeed, this change was a reflection of the USA?s Middle East policy which was planned and applied during the Second World War. The relations that flourished between Turkey and the USA after the Second World War is the result of the military and economic policies that the USA systematically followed after 1943.