Tatar Halk Edebiyatında Bulgar ve Kazan Hanlığı konulu anlatmalar (İnceleme-metinler)

Abstract

Tezimizin içeriğini Bulgar ve Kazan Hanlığı dönemi Tatar Türklerinin tarihi ve halk edebiyatını oluşturmaktadır. Tezin birinci bölümünde Tatar-Bulgar meselesi ilişkisine dair kısa bilgi verildikten sonra çeşitli kaynaklardan elde edilen Tatar efsane ve rivayetlerdeki şahıs kadroları çıkarılmış ve bu şahıslar mitolojik ve tarihȋ yönden ayrıntılandırılmıştır. Bu bölümün son konusu olan Bulgar Türklerinin dinleri ile ilgili yine efsane ve rivayetlerden yola çıkılarak gerekli bilgiler verilmiştir.Tezin ikinci bölümünde ise folklor, halk edebiyatı ve tarihi ilişkilendirilmiştir. Bu bölümün ilk konusunu oluşturan sözlü tarih, tarih yazıcılığı ve folklor, bölümün sonraki konularını temellendimiştir. Sözlü ortamlarda meydana gelen ve tezin ana bölümünü oluşturan efsane ve rivayetlerde anlatılan olaylardan yola çıkılarak Tatar Türkleri Bulgar dönemi ile ilişkilendirilmiştir. Zengin türlere sahip olan Tatar halk edebiyatının diğer türleri de efsane ve rivayetlerle kıyaslanarak buralarda anlatılan olaylar, Moğol ve Rus istilalarıını gösteren birer kanıt niteliği ile ele alınmıştır.Tezin üçüncü bölümünde de efsane ve rivayetlerde dini, mitolojik ve inançlarla ilgili unsurlar, diğer Türk halklarının sınırlı sayıdaki eserleriyle kıyaslanarak ortaya konulmuştur. Metinler başlığı altında ise tezin büyük bir bölümünü oluşturan ve çeşitli kaynaklardan elde edilen 47 efsane ve rivayetler, Türkiye Türkçesi ile verilmiştir.

Our thesis's content is consist of the age of the Bulgarian and Kazan Khenate Tatar Turks, history and folk literature. In the first section of the thesis, after given the short information about the Tatar-Bulgarian issue, The Person Cadre is acquired from the various sources and takes part in the Tatar myth and rumour, is removed and these persons are detailed in terms of mythological and historical way. The last topic of this section is about the Bulgarian Turks' religion and gives essential information on the basis of the myth and rumours.The second part of the thesis is connected with the folklore, public literature and the history. Verbal history, written history and folklore that placed in this part is basis of the next part. It is connected to Tatar Turks Bulgarian age by moving verbal within thesis, myth and biography which placed in the main part. In here, the other types of Tatar folk literature which have rich sources are compared with tale and legend. Describen events are taken in hand as an evident which shows invasion of Mogol and Russia. In the third section of the thesis, the factors which are available in the myth and rumour, are interested in religion, mythologic and belief are revealed by comparing with the other Turkish folks' limited Works.Under this title, 47 tales and legends which are created by the great part of thesis and obtained from various sources are also given Turkish of Turkey.