Kamu harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Türkiye örneği

Abstract

Geçmişten günümüze artış eğilimi gösteren kamu harcamalarının ekonomik büyüme üzerine olan etkisi literatürde geniş çapta araştırılan konular arasında yer almaktadır. Bu çalışmada da Türkiye ekonomisinde toplam kamu harcamalarının ve kamu harcamaları içinde yer alan savunma, sağlık, eğitim harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi teorik ve ampirik olarak analiz edilmiştir. Çalışmanın ampirik analizlerinde Türkiye ekonomisinin 2006:1-2017:3 dönemine ilişkin üçer aylık veriler kullanılmıştır. Değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisinin varlığı Pesaran, Shin ve Smith, (2001) tarafından geliştirilen sınır testi ile sınanmıştır. Değişkenler arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişkiler Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif Model (ARDL) ile analiz edilmiştir. Toda-Yamamoto nedensellik analizi uygulanarak değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisinin yönü tespit edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre toplam kamu harcamaları, savunma harcamaları, sağlık harcamaları ve eğitim harcamaları ile ekonomik büyüme arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Savunma harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki uzun dönemli etkisinin istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönlü olduğu bulunurken, toplam kamu harcamalarının, sağlık harcamalarının ve eğitim harcamalarının ekonomik büyümeyi uzun dönemde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Kısa dönemde ise çalışmada analiz edilen tüm harcama kalemlerinin ekonomik büyümeyi istatiksel olarak anlamlı ve negatif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Nedensellik analizi sonuçları ise toplam kamu harcamalarından ekonomik büyümeye doğru tek yönlü, sağlık harcamalarıyla ekonomik büyüme arasında ise çift yönlü nedensellik ilişkisi olduğunu ortaya koymaktadır.

The effects of public expenditures, which have shown an upward trend from past to present, on economic growth are widely discussed in the literature. In this study, the impact of total public expenditures and its components namely defence, health and education expenditures on economic growth has been analyzed theoretically and empirically for Turkish economy. The empirical analyzes of the study are carried out by the use of quarterly data related to the 2006:1-2017:3 period of Turkish economy. The existence of a cointegration relationship between variables is tested by bound test which is developed by Pesaran et al. (2001). The short run and long run relationships between the variables are analyzed by Autoregressive Distributed Lag Model (ARDL). Toda-Yamamoto causality analysis is utilized in order to examine the direction of causality between variables. According to the empirical results, it is determined that there is cointegration relationship between total public expenditures, defence expenditures, health expenditures, education expenditures and economic growth. It is detected that the long run impact of defence expenditures on economic growth is statistically significant and negative while the long run impact of total public expenditures, health expenditures and education expenditures on economic growth is found positive and statistically significant. It is determined that all expenditure items analyzed in the study affect economic growth statistically significantly and negatively in the short run. Causality analysis results indicate that there is a unidirectional causality from total public expenditures to economic growth and a bidirectional causality between health expenditures and economic growth.