Kamu ve özel ambulanslarda görev yapan acil tıp teknisyenlerinde işe bağlı gerginlik ve tükenmişlik göstergelerinin karşılaştırılması

Abstract

Tunalıgil V. Kamu ve Özel Ambulanslarda Görev Yapan Acil Tıp Teknisyenlerinde İşe Bağlı Gerginlik ve Tükenmişlik Göstergelerinin Karşılaştırılması. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Halk Sağlığı ABD. Doktora Tezi. İstanbul. 2013.Kamuda ve özelde görev yapan acil tıp teknisyenlerinde (ATT) genel sağlık, işe bağlı gerginlik ve tükenmişlik düzeyleri üzerindeki etkiler karşılaştırılmıştır. İstanbul genelinde 2011 yılında kamuda görevli 1.038 ATT?den 606?sı (%58,4) ve özelde görevli 483 ATT?den 236?sı (%48,9) çalışma kapsamına alınmıştır. Toplam katılım oranı %55,4?tür. Çalışmada özgün sosyo-demografik sorulardan, Genel Sağlık Anketinden (GSA), İşe Bağlı Gerginlik Ölçeğinden (İBGÖ) ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin duygusal tükenme (MTÖ DT), duyarsızlaşma (MTÖ D), kişisel başarı düşüklüğü (MTÖ KBD) alt boyutundan oluşan toplam 81 soruluk öz-bildirim formu kullanılmıştır. Kamuda ve özelde ATT?lerin, demografik özellikleri, çalışma koşulları, sosyoekonomik düzeyleri, eğitimleri, iş sağlığı standartlarıyla ilgili düşüncelerinin ölçekler üzerindeki etkileri karşılaştırılmıştır. Veriler; SPSS 17.5 kullanılarak, ortalama, standart sapma, frekans, yüzde, Ki-kare ve Fisher?s kesin olasılık testi, t-testi, Mann-Whitney U ve Kruskal-Wallis tek yönlü ANOVA, Pearson ve Spearman korelasyon analizi, Tukey?s HSD Post-hoc testiyle değerlendirilmiştir. Kamuda ve özelde ölçek toplam puan ortalamaları arasında anlamlı fark bulunmamaktadır (bütün ölçeklerde p>0,050). Kamuda en önemli etkiler; görev yeri, haksız suçlanma, bilinçli meslek seçimi, iş kazası veya meslek hastalığı, işe bağlı kalıcı engel ve idari destek hakkındaki düşüncelerle ilgilidir (bütün ölçeklerde p<0,050). Özelde en önemli etkiler; yolda geçirilen zaman (MTÖ p<0,050), haksız suçlanma (MTÖ p<0,050), mezuniyet öncesi eğitim (GSA; İBGÖ; MTÖ DT p<0,050), bilinçli meslek seçimi (GSA; MTÖ p<0,050) ve işe bağlı kalıcı engel (GSA; MTÖ DT; MTÖ KBD p<0,050) hakkındaki düşüncelerle ilgilidir. Kamuda ve özelde öncelikli beklentiler; ücretlerin arttırılması (%17,5; %16,7) ve sosyal olanakların iyileştirilmesidir (%17,4; %16,8). Araştırmanın sonucunda; çalışma koşulları, mesleğe hazırlık eğitimleri, iş sağlığı ve çalışan güvenliği üzerinde durulması gereken konular olarak öne çıkmıştır.Anahtar Kelimeler: sağlık politikaları; acil sağlık hizmetleri (ASH); kamu özel karşılaştırması; acil tıp teknisyeni (ATT); ruh sağlığı; işçi sağlığı ve çalışan güvenliği

Tunalıgil V. Contemplating Public Versus Private Practice: Determinants of General Health, Work-Related Strain, and Burnout in Ambulance Emergency Medical Technician - Basics (EMT-Bs). Istanbul University Institute of Medical Sciences, Cerrahpaşa Faculty of Medicine, Department of Public Health. Istanbul. 2013.The study investigates the impact of working for public versus private ambulance services and elaborates on the predictors of EMT-Bs? mental, physical and emotional well-being. A 81-question self-report survey was conducted. Study-specific questions assessed demographics, socioeconomic status, educational characteristics, work conditions, occupational health and workplace safety, followed by the 12-item General Health Questionnaire (GHQ-12), the Work-Related Strain Inventory (WRSI), and the Maslach Burnout Inventory (MBI). MBI is composed of three subscales: emotional exhaustion (MBI-EE), depersonalization (MBI-DP), and diminished personal accomplishment (MBA-PA). In 2011, 1,038 EMT-Bs worked for publicly-operated and 483 EMT-Bs worked for privately-owned ambulance services in Istanbul, of which 606 (58.4%) and 236 (48.9%) participated in the study (overall participation rate: 55.4%). Data was analyzed with SPSS 17.5. On all scales, differences between total mean scores obtained in both sectors were statistically insignificant (p>0.050). In the public sector, work locations, false accusations, occupational injuries and diseases, work-related permanent disabilities, organizational support were found to significantly influence self-perceptions of well-being (p<0.050 on all scales). In the private sector, commute time to and from work (p<0.050 on all MBI subscales), false accusations (p<0.050 on all MBI subscales), vocational training and education (p<0.050 on GHQ, WRSI, MBI-EE), informed career choice (p<0.050 on GHQ, all MBI subscales), and work-related permanent disabilities (p<0.050 on GHQ, MBI-EE, MBI-PA) were found to significantly influence self-perceptions of well-being. In the public and private sectors, primary job prospects are higher earnings (17.5%; 16.7%) and better social opportunities (17.4%; 16.8%). Work conditions, vocational training, occupational health and workplace safety emerge as topics that merit priority attention.Key Words: health policy; emergency medical services (EMS); public versus private; emergency medical technician - basic (EMT-B); mental health; occupational heath and workplace safety