Trombosit sayısı normal olan ve trombositozlu demir eksikliği anemili hastalarda serum trombopoietin, interlokin-3, interlökin-6 ve interlökin-11 düzeylerinin karşılaştırılması

Abstract

7.ÖZET Hematopoez konusundaki araştırmalar sonucunda eritropoietin (EPO), G-CSF, GM-CSF gibi büyüme faktörlerinin klinik kullanıma girmesinin ardından megakaryopoez ve trombosit oluşumunda ÎL-3, SCF, GM-CSF, İL-6, İL-11, IL-1 ve trombopoietin'in önemli rol oynadığı saptanmıştır. Endojen trombopoetin stem sellerde bulunan reseptörlerine bağlanarak megakaryosit kolonilerin oluşumunu ve oluşan megakaryositlerin maturasyonunu sağladığı bilinmektedir. însanlarda trombositoz myeloproliferatif hastalıklara bağlı primer ve kanser, kollajen doku hastalıkları, kronik inflamatuar hastalıklar, infeksiyon ve demir eksikliği anemisinde olduğu gibi sekonder nedenlerle meydana gelmektedir. Bu çalışmada demir eksikliği anemisine bağlı olarak gelişen trombositozlu 25 kadm hastadaki serum düzeyleri, trombosit sayısı normal olan demir eksikliği anemili 25 kadm hasta ve sağlıklı kontrol grubu ile karşılaştırıldı. Hastalara demir tedavisi başlandı. Tedavinin başlangıcında, 20. gün, 90. gün ve tedavinin bitimi olan 180. gününde alman serumlarında TPO, ÎL-3, İL-6, ÎL-1 1 düzeyleri ELÎSA yöntemi ile çalışıldı. TPO ve İL-6 düzeyleri ilk 90 gün; hem kontrol hem de trombosit sayısı normal olan demir eksikliği anemili gruba göre anlamlı şekilde yüksek saptanırken, 180. günde 3 grup arasında anlamlı farklılık saptanmadı (p>0.05). İL-3 ve İL-11 düzeyleri, tüm günlerde giderek azalmasına rağmen, trombositozlu grupta anlamlı şekilde yüksek saptandı (p<0.05). Trombosit sayısı normal olan grupta ise İL-3 ve İL-11 düzeyleri 180. gün sonunda kontrol grubu düzeyine düştü. Yapılan çalışmalarda myeloproliferatif hastalıklı olgularda serum İL- 1 alfa, İL- lbeta, İL-4 ve İL-6 düzeylerinin sağlıklı bireylerdeki düzeylere yalan veya suprese olması, bu kişilerdeki trombosit artışının otonom nedenlere bağlı olabileceği şeklinde açıklanırken, 50reaktif trombositozlu hastalarda sitokin düzeylerinin yüksek saptanması trombositoz oluşumvında önemli rol oynadıklarım göstermiştir. Bu çalışmada trombositozu olan demir eksikliği anemili hastalarda serum TPO, ÎL-3, İL-6, ÎL-1 1 düzeylerinin yüksek saptanması bu çalışmaları desteklemektedir. Trombosit kitlesiyle plazma TPO düzeyleri arasında ters ilişki olduğu bilinmektedir. Reaktif trombositozda da trombopoetin düzeylerinin yüksek bulunmasının nedeni iki sebeple izah edilmeye çalışılmıştır. Birinci mekanizma; primer trombositozlarda olduğu gibi TPO klirensinde (katabolizma) defekt, diğer mekanizma ise trombopoetin üretiminin trombosit - megakaryosit kitlesinin klirensinden daha fazla olması olarak düşünülmüştür. Sonuç olarak demir eksikliği anemisi ile trombositoz ve trombopoezde etkili growth faktörler arasında kesin bir ilişki vardır. Bu ilişkiyi açıklayabilecek cinsiyet, beslenme ve demir eksikliğine neden olan etyolojik faktörler arasında bağlantı olup olmadığını kesin açığa çıkarmak amacıyla yapılacak yeni çalışmalara ihtiyaç vardır. 51