1909 Adana Ermeni olayları

Abstract

VI ÖZET 1909 ADANA ERMENİ OLAYLARI Ermeni toplumunda milliyetçilik yolundaki kıpırdanma, 18. Yüzyıl öncesine kadar gitmekle birlikte; 1863'de `Ermeni Millet Nizamnamesi`nin kabul edilmesi, 1877-1878 Osmanlı Savaşı sonucunda imzalanan Ayestefanos Anlaşması'nın 16, Berlin Anlaşmasının 61. maddesi ile özgürlükleri yolunda kayda değer somut başarılar kazanan Ermeniler, bundan sonra bağımsızlık yönündeki çalışmalarına hız vermişlerdir. Bu durum, Ermenilerin diğer bölgelere nazaran yoğun olduğu Adana ve çevresinde de aynı çizgiyi izlemiştir. Şimdiye kadar Osmanlı Devleti'nde `Millet-i Sadıka`, Adana bölgesinde ise İslâm ahâli ile kardeş sayılan Ermeniler, 19. Yüzyıla gelindiğinde Türk unsurlar ile düşman haline getirilmiş ve sonuçta iki toplum birbirine düşmanlık, tereddüt ve öfkeyle bakar olmuştur. Birbirlerine pamuk ipliğiyle bağlı hale gelen Ermeni toplumu ile Türk ahalinin girmiş oldukları önü alınmaz gerginlik durumu, isyan hadisesinin patlak vermesiyle tamamen su yüzüne çıkmış ve iki toplum arasındaki bütün ipler kopmuştur. Bundan sonrası ise savaş sahnelerini aratmayacak karşılıklı bir kıyım ve yıkım hadisesidir. İki toplum da 1909 Adana-Ermeni Olayları sonrasında onulmaz yaralar alarak yıllarca, olayların acısı ile kıvranmışlardır. Anahtar kelimeler: Millet-i Sâdıka, Ermeni Komiteciler, Ermeni İsyanı.

VII ABSTRACT THE ARMENIAN EVENT OF 1909 IN ADANA Hence string for nationalism among the Ermenian was based om the pre- 18th century, the Armenians, wining noteworthy concrete successes for the sake of their freedom with the acceptance of `The Armenian Nation Regulation `in 1863 with the 16th paragraph of Ayestefanos Pact, the 61st of the Berlin Pact which were syned of the and of Otoman War of 1877-78, then speed the work of their independence up. This condition followed the same line in Adana and in that environment where the Armenians were denser than in other regions. Up to now, the Armenians who were suppossed to be `Millet-i Sadika` in the Otoman Empire and to be brothers of Islamic population in Adana region were become enemies of the Tukish elements and in the and the to communities began to look at each other with hostility, hesitation and anger. The tension condition of the Armenian society and Islamic population which had become to be solved in a very makeshift way, and which cannot be stopped, became entirely apparent the breaking out of the occurence of revolt and all of the relations of these two communities severed. The events after that, was a massacre and a destruction occurence. Both of the communities, taking incruble wounds suffered greatly with the revolt pain for years after the revolt occurence. Key words : Millet - i Sadika, Armenian Communities, Armenian Revolt.