Üniversite öğrencilerinde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve dürtüselliğin akıllı telefon bağımlılığın üzerine etkisi

Abstract

Amaç: Akıllı telefon sorunlu kullanımının bağımlılık modelleme çalışmaları devam etmektedir. DEHB'nin ve dürtüsellik özelliklerinin bağımlılıklarda yatkınlık yapabildiği gösterilmiştir. Bu çalışmada, DEHB ve dürtüsellik belirtileri yüksek olanlarda akıllı telefon bağımlılığının yüksek olacağı hipotezi test edilmiş ve bağımlılıkla ilişkili olabilecek bazı kullanım özellikleri araştırılmıştır.Materyal ve Metot: İnönü Üniveritesi Sağlık Bilimleri Fakültesi bölümleri, Hemşirelik ve Diş Hekimliği Bölümü 1. ve 3. sınıf öğrencilerinden gönüllü katılımcılara ATBÖ-K, WUDÖ, ASRS, UPPS Ölçekleri, gözlem ve kaynaklardan aldığımız bilgiler ışığında akıllı telefon kullanım özellikleri hakkında araştırmacılar tarafınca hazırlanan bir sosyodemografik veri formu kullanılmıştır. Formlar özbildirim yoluyla doldurulmuştur. Kesitsel tasarımlı planlanan çalışmada 410 katılımcının (330 kadın, 80 erkek) anketleri değerlendirmeye alınmıştır.Bulgular: ATBÖ-K ile WUDÖ toplam (r:0.215 p<0.01), ASRS toplam (r:0.299, p<0.01), ASRS dikkat eksikliği (r:0.327 p<0.01), hiperaktivite/dürtüsellik (r:0.201 p<0.01) alt ölçek, UPPS toplam (r:0.290 p<0.01), UPPS sıkışıklık (r:0.305 p<0.01), sebatsızlık (r:0.275 p<0.01) ve tasarım eksikliği (r:0.129 p<0.01) alt ölçek puanları arasında anlamlı yönde pozitif ilişki bulunmuştur. Akıllı telefonun hafta içi ve hafta sonu ortalama kullanım saatlerine ve günde ortalama kontrol sayısına göre ATBÖ-K'ye göre bağımlı olan ve olmayanlar karşılaştırıldığında, istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğu görülmüştür (p<0.05). Ayrıca çalışmamızda akıllı telefona bağlı kaza geçirmiş olanlarda olmayanlara göre ATBÖ toplam (t:3.997 p<0.001), UPPS sıkışıklık alt ölçeği (t:2.359 p<0.02), WUDÖ toplam (t:2.520 p<0.02) puanları istatistiksel olarak anlamlı olacak şekilde daha yüksek saptanmıştır.Sonuçlar: Örneklemimizde DEHB ve dürtüsellik bileşenlerinin akıllı telefon bağımlılığıyla anlamlı ilişkisi olduğu gösterilmiştir.Anahtar Kelimeler: Akıllı telefon, bağımlılık, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, dürtüsellik, kazaya yatkınlık

Aim: Addiction modeling studies are still being carried out for problematic smartphone use. ADHD and impulsive traits have previously been reported to increase the risk for addictions. Our main hypothesis is that the symptoms of ADHD and impulsivity and some patterns of problematic smartphone use will be related to smartphone addiction.Material and Method: 410 (330 female, 80 male) voluntary 1st and 3rd grade students of Inonu University Faculties of Nursing, Dentistry and Health Sciences were recruited. SAS-SV, WURS, ASRS, UPPS scales and a sociodemographic form created by researchers based on observations and previous studies, including smartphone using patterns, were used and filled out by self-reporting.Results: Statistically significant positive correlations were found between SAS-SV score and WURS (r:0.215 p<0.01), ASRS (r:0.299, p<0.01), ASRS inattention (r:0.327 p<0.01), ASRS hyperactivity / impulsivity subscale (r:0.201 p<0.01), UPPS (r:0.290 p<0.01), UPPS urgency (r:0.305 p<0.01), UPPS lack of perseverance (r:0.275 p<0.01) and UPPS lack of premeditation subscale (r:0.129 p<0.01) scores. Time spent on smartphone per day on weekdays, weekends and the mean number of checking per day were significantly related to SAS-SV score (p<0.05). Scores of SAS-SV (t:3.997 p<0.001), WURS (t:2.520 p<0.02) and UPPS urgency subscale (t:2.359 p<0.02) were significantly higher in people with a history of accidents due to smartphone.Conclusion:ADHD and impulsivity components were significantly related to smartphone addiction in our sample.Keywords: Smartphone, addiction, attention deficit hyperactivity disorder, impulsive behavior, accident proneness