Adıyaman civarındaki hidrokarbon sızıntılarının Landsat TM uydu görüntüleriyle belirlenmesi

Abstract

Hidrokarbon rezervlerinin yüzeydeki işaretçisi olan tortul kayaçlarda meydana gelen anomalilerin nedeni, yeryüzüne sızan hidrokarbon sızıntılarıdır. Hidrokarbon sızıntısı, sızdığı yerlerde demir oksidin bozlaşması ve feldispat minerallerinin kil minerallerine dönüşmesi gibi kimyasal değişimlere neden olmaktadır. Bu çalışmada Landsat 5 TM uydu görüntüleri kullanılarak ENVI 4.5 görüntü işleme programındaki algoritmalar yardımıyla hidrokarbon sızıntılarının belirlenmesi için literatürdeki Abrams, Crosta ve bant oranlarının KYM kanallarına atanması yöntemleri kullanılmış ve sonuçlar karşılaştırılmıştır. Hidrokarbon sızıntılarının tespiti için Adıyaman bölgesi çalışma alanı olarak seçilmiş ve bu bölgeye ait 22.08.2010 tarihli, radyometrik ve geometrik düzeltmeleri yapılmış (L1T seviyeli) Landsat 5 TM uydusuna ait path173/row034 görüntü çerçevesi kullanılmıştır. Arazi çalışması kapsamında 5-6-7 Ağustos 2010 tarihlerinde Adıyaman bölgesinde 15 farklı alanda inceleme yapılmış ve hidrokarbon sızıntısı tespit edilen noktaların koordinatları GPS cihazıyla belirlenmiş, bu istasyonlardan numuneler toplanmış ve hidrokarbon sızıntıları fotoğraflanmıştır. Uygulama kısmında ise ENVI 4.5 programında bu yöntemler 15 farklı istasyon için çalıştırılmış ve sonuçlar analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, Abrams yöntemiyle yaklaşık %65, Crosta tekniğiyle yaklaşık %80, bant oranlarının KYM kanallarına atanması yöntemiyle yaklaşık %62 gerçekleşme ve tutarlılık oranlarında hidrokarbon sızıntıları belirlenebilmiştir. Dikkat edilmesi gereken en önemli noktanın, ne demir oksit varlığının, ne kil mineralleri anomalisinin ne de ikisinin birlikte var olmasının, o bölgede hidrokarbon sızıntılarının yegane belirteci olmadığıdır. Yapılan araştırmalar, hidrokarbon sızıntılarının demir oksit ve kil minerallerinin anomali kuşaklarını etkilediğini, ancak mineral çeşidine ve dağılım biçimine göre değişkenlik gösterdiğini kanıtlamıştır. Bu çalışma kapsamında yapılan ENVI 4.5 görüntü işleme programı uygulamalarıyla hidrokarbon sızıntılarıyla, demir oksit ve kil mineralleri anomalilerinin bir arada bulunduğu gözlemlenmiştir.

Hydrocarbon seepages where they reach to surface sedimentary rocks cause chemical changes like bleaching of iron oxide minerals and transformation of feldspars to clay minerals. In this study, Landsat 5 TM satellite?s path173/row034 image frame belonging to the Adıyaman region was chosen as study area. Under the scope of field work, 15 different locations belonging to Adıyaman region were investigated at 5-6-7 August 2010 and the coordinates of hydrocarbon seepage points were fixed by GPS. At the application stage, Abrams, Crosta and band ratios assigning to RGB channels methods documented in literature were used to determine hydrocarbon seepages of the study area by using the Landsat TM images that are evaluated in the algorithm of ENVI 4.5 image process program. These methods were run in ENVI 4.5 program for 15 different stations and the results obtained were analyzed. The results obtained from these methods and hydrocarbon seepage findings of the land were finally compared to each other. As a result of analyses performed, %65 via Abrams, %80 via Crosta and %62 via band ratios assigning to RGB channels method values of realization were obtained. The most important point to notify is neither the existence of iron oxide nor the existence of clay minerals? anomaly is the unique indicator of hydrocarbon existence in that region. The surveys conducted show that the hydrocarbon seepages affect the iron oxide and clay minerals anomalies. By ENVI 4.5 applications included within this study, it is one more proved that hydrocarbon seepages, iron oxide and clay minerals can coexist together.