Yeşilçam sinemasında değişen kadın imgesi: Köylü kadının kentli kadına dönüşümü

Abstract

`Yeşilçam Sinemasında 'Değişen' Kadın İmgesi: Köylü Kadının Kentli Kadına Dönüşümü` başlıklı bu tez çalışmasında, Yeşilçam sinemasında kentlileşen ve modernleşen kadın imgesi toplumsal cinsiyet bağlamında ele alınmıştır. Klasik anlatı yapısı ve tekrarlanan kalıplarıyla birer çağdaş masal olarak nitelendirebileceğimiz Yeşilçam filmleri, geleneksel toplumsal cinsiyet kalıplarının yeniden üretildiği bir temsil alanıdır. Aynı zamanda döneminin siyasi, ekonomik ve kültürel koşulları çerçevesinde köylü-kentli, geleneksel-modern, Doğulu-Batılı, zengin-fakir karşıtlığının kurulduğu bir çatışma alanıdır. Bu çalışma, toplumda kadına ilişkin oluşturulan kalıpyargıların Yeşilçam sinemasında nasıl temsil edildiğini, Türkiye'nin modernleşme ve kentleşme sürecinde değişen kadın imgesinin filmlere nasıl yansıdığını ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada 1960-1970 yılları arasında çekilen 'Küçük Hanımefendi', 'Vahşi Gelin', 'Kezban', 'Kınalı Yapıncak' ve 'Fakir Kızı Leyla' filmleri biçimbilimsel çözümleme yöntemiyle analiz edilmiştir. Çözümleme, Vladimir Propp'un Masalın Biçimbilimi adlı yapıtında belirlediği 31 işlev çerçevesinde yapılmıştır. Çözümleme sonucunda, köylü kadının kentli kadına dönüşüm sürecini anlatan bu filmlerin konu ve anlatı yapısının birbiri ile benzerlikler gösterdiği ortaya çıkmıştır. Filmler, köylü-kentli ayrımı üzerinden çatışma unsuru yaratmış ve çözüm olarak ise kadının 'modernleşmesini' uygun görmüştür. Bunun yanında klasik masal anlatısıyla da benzer özellikler taşımış, bazı öğeleri tekrar ederek, belirlenen kalıpların dışına çıkmamıştır. İncelenen filmlerde yaratılan kadın imgesi, ataerkil sistem ve toplumsal cinsiyet kalıpyargıları ön planda tutularak işlenmiş ve buna göre 'modern kadın'ın tanımı yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Toplumsal Cinsiyet, Medyada Kadın Temsili, Ötekileştirme, Yeşilçam Sineması, Yapısalcılık, Vladimir Propp, Biçimbilimsel Çözümleme.

In this thesis that titled `'Changing' Women Image in Yeşilçam Cinema: Conversion of Peasant Women into Urban Women`, urbanization and modernization of the female image in Yeşilçam Cinema is discussed in the context of gender. Yeşilçam movies which can be described as a modern fairy tale with classical narrative structure and repeated patterns is a representation of the area that traditional gender stereotypes are reproduced. At the same time it is a conflict area where the establishment of opposition of political, economic and cultural conditions of the period, peasant-urban, traditional-modern, Eastern-Western, rich and poor. This study is made in order to reveal how stereotypes that was created for women in the community is represented in the Yeşilçam, how the woman image that changing modernization and urbanization process in Turkey is reflected to the movies. In this study, 'Küçük Hanımefendi', 'Vahşi Gelin', 'Kezban', 'Kınalı Yapıncak' and 'Fakir Kızı Leyla' movies, which were captured between 1960-1970, was analysed by the morphological analysis method. The analysis is made within the framework of 31 function which are specified in Vladimir Propp's Morphology Of The Tale. In the analysis results it has emerged that issue and narrative structure of these films which are explaining conversion of peasant women into urban women shows similarities. The movies has created a conflict of elements over peasant-urban distinction and were deemed appropriate that 'Modernization' of women as the solution. Besides they have similar characteristics with the classic tale narratives and was not outside the specified pattern echoing some of the items. Created women image in the analysed movies was cultivated by keeping patriarchal system and gender stereotypes in the forefront and according to this the definition of `modern women` is made.Key Words: Gender, Women's Representation in the Media, Alienation, Yeşilçam Cinema, Structuralism, Vladimir Propp, Morphological Analysis.