Büyük ölçekte gökkuşağı alabalık (O. mykiss) üretiminin cinsiyet kontrolünde ginogenez ve sıcaklığın uygulanabilirliği

Abstract

Balık türleri içerisinde dişileri daha hızlı gelişen ve erkeklerine göre cinsel olgunluğa daha geç ulaşan gökkuşağı alabalıklarında (Oncorhynchus mykiss) tamamı dişi yavru üretimi tercih edilmektedir. Bugüne kadar tek cinsiyetli üretim için çeşitli kromozom manipulasyonları, hibrit denemeleri ve hormonlar kullanılmıştır. Bu çalışmada ginogenez, triploidizasyon ve sıcaklık etkisinin gökkuşağı alabalığının büyük ölçekli ticari üretimlerinde cinsiyet kontrolü için uygulanabilirliği araştırılmıştır. Çalışmamızda gökkuşağı alabalıklarında ginogenetik bireylerin üretiminde en başarılı uygulama için üreme mevsimi, UV şoku, döllenmeden sonraki şok uygulama zamanı ve sıcaklık şoku süreleri araştırılmıştır. Bu amaçla kış ve yaz sağımlarında, döllenmeden sonra 5, 10 ve 20. dakikalarda, 26 ºC sıcaklıkta 10 dk ve 20 dk şoklama süreleri incelenmiştir. Ginogenetik bireylerde en yüksek keseli larva yaşama oranları kış sağımında 15 cm / 2 dk UV şokunda, döllenmeden 20 dakika sonra uygulanan 26 ºC'lik 20 dk süreli sıcaklık şokuyla % 86.3 olarak bulunurken; yaz sağımında bu oran 15 cm yükseklik ve 2 dk UV şokunda, döllenmeden 20 dakika sonra uygulanan 26 ºC'lik 10 dk sıcaklık şokuyla % 47.7 olarak tespit edilmiştir. Kontrol gruplarının yaşama oranları kış sağımında % 82.4 olarak bulunurken, yaz sağımında bu oran % 47.4 olarak tespit edilmiştir ve mevsimler arası gözlenen bu farklar istatistiki olarak önemli bulunmuştur.Çalışma kapsamında triploid alabalıkların üretilmesi için 10 ve 20 dakikalık iki farklı sürede 26 ºC sıcaklık şoku uygulanmıştır. Triploid gruplar içinde en yüksek oranlar kış sağımında ve döllenmeden 20 dk sonraki gözlenmiş yumurtada % 80.1, keseli larvada % 68.3 olarak kaydedilmiştir. Yaz sağımı sonuçlarına göre triploid üretiminde en yüksek oranlar döllenmeden 20 dk sonra sıcaklık şoku uygulanan grupta gözlenmiş yumurta ve keseli larva için sırasıyla ortalama % 47.5 ve % 35.9 olmuştur. Kış sağımında triploid gruplar ile kontrol grupları arasında istatistikî olarak önemli bir fark bulunmamıştır (p>0.05 ).Çalışmada ayrıca erken gelişme döneminde uygulanan yüksek sıcaklığın altı farklı aileden gelen alabalıklarda cinsiyet oranları üzerine etkisi de araştırılmıştır. Yüksek sıcaklık 18 °C olarak 2/3 besin kesesine sahip larvalara tedrici uygulanmış ve 40 gün boyunca devam ettirilmiştir. Bireylerde yapılan gonad analizleri sonucunda sıcaklık uygulanan gruplar ile kontrolleri karşılaştırıldığında sıcaklığın cinsiyet oranlarını değiştirmediği görülmüştür (p>0.05).

The production of all-female monosex populations in rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) whose females reach sexual maturity later and grow faster than males is preferred. Up to date, various chromosome manipulations, hybridisations and hormones have been used to product monosex populations. In this study, feasibility and applicabilitiy of the gynogenesis, triploidisation and temperature effects to sex ratio were investigated in the large-scale rainbow trout farming for sex control.In our study we focused on spawning season, UV irradiation, the time of shock treatment after fertilization of and duration of thermal shocks to find the most successful application for production of diploid gynogenetic larvae. For this purpose, thermal (26 ºC) shock durations from 10 to 20 min, shock timing at 5, 10 and 20th minutes (af) were investigated in spawning time of winter season and under a photoperiod. Among gynogenetic groups the highest survival rate of 86.3% in yolk-sac larvae was found when the sperm was irradiated under UV from 15 cm height for 2 min during winter spawning season and the thermal shock was treated at 20th min (af) lasting 20 min while 47.7 % was found under summer photoperiod by similar UV irradiation and through thermal shock at 20th min (af) lasting 10 min. The highest survival rate of control group was 82.4% during winter season whereas 47.4% under the photoperiod and the differences between the seasons were statistically important. Within the scope of the study, thermal shock at 26 ºC was aplied in two different durations ranging from 10 to 20 min to induce triploidy in rainbow trout. The highest rates were recorded as 80.1% and 68.3% in the eyed egg and yolk-sac larvae respectively by winter spawns treated with initiation time of 20th min (af) and duration of 20 min heat shock. According to the results of spawns, the highest rates in the production of triploid were 47.5% for eyed eggs and 35.9% for yolk-sac larvae treated with heat shock for 20 min and initiation time was 20 min (af). When the survival rates were compared between triploids and their corresponding controls, there was no statistical significance by means of winter spawns (p<0.05).Furthermore, in the study, the effect of high temperature treatment on sex ratio in progenies of rainbow trout originated from six different family was also investigated. Thermal treatment (18 °C) was applied gradually to the larvae which have 2/3 yolk sac at 18 °C and lasted in 50 dpf. As a result of gonadal examinations, it was concluded that high temperature did not affect the sex ratio (p<0.05).