İlkokul öğrencilerinin değer gelişimlerinin incelenmesi üzerine bir durum çalışması

Abstract

Davranışlarımıza yön veren, toplum ve birey tarafından sahip olunması istenilen değerlerin eğitimi, aileyi, eğitim kurumlarını ve toplumu da kapsayan bir süreçtir. Toplumsal yapının değişmesi ile değerlerin önem ve öncelik sıraları değişmiş, fakat bir topluma ait değerler her zaman varlığını korumuştur. Toplumu insanlar, insanları düşünceler, düşünceleri ise değerler yönlendirmektedir. Değerler eğitiminin temelleri ailede atıldıktan sonra kalan sorumluluk toplumsal yapı içerisinde paylaştırılmaktadır. Bu çalışma ile ilkokul 2. sınıf öğrencilerinin değer gelişiminin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, ailenin ve öğretmenin bu değer eğitimi sürecindeki rolü de incelenmiştir. Amaca ulaşmada yardımcı olacak yöntem olarak özel durum seçilmiştir. Çalışma, Erzurum ili Çat ilçesi bir köy ilkokulu 2. sınıf öğrencileri (N=13) ve velileri (N=13) ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verilerini toplamak için ailelerle yarı yapılandırılmış mülakatlar yürütülmüştür. Öğrenciler için öğretmen gözlemlerine dayalı, değer gelişim formu doldurulmuştur. Verilerin çözümlenmesinde betimsel içerik analizi kullanılmıştır. Veri toplama araçlarından elde edilen bulgulara bakıldığında genel olarak öğrencilerin 3 yarı dönem (1. sınıf 2 dönemi ve 2. sınıf 1. dönemi) sonucunda ele alınan değerlerde gelişim gösterdiği görülmüştür. Ailenin yaşam şeklinin, ailedeki birey ve kardeş sayısının, çocuğun kaçıncı kardeş olduğunun, korku ve endişe duygusunun, sosyal çevrenin, örnek olan kişiler ve yaşantılarının, öğrenciye verilmek istenen değerlerin benimsenip davranış haline getirilmesini etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenin de değer gelişimi sürecinde etkili olduğu ortaya konulmuştur. Öğretmenin disiplinler arası (Görsel Sanatlar, Serbest Etkinlik, Müzik dersleri vs.) etkileşimden faydalanmasının ve drama tekniğini de kullanmasının, değer kazanımını olumlu yönde etkilediği bulgular arasındadır. Değerler eğitiminde tutarlı davranışlar sergilemenin, tavır ve söylemlerde ısrarcı ve sürekli olunmasının değerlerin kazanımında önemli olduğu belirlenmiştir. Ailelerin değerler eğitimi sürecine daha fazla katkı sağlamaları gerektiği, aile ile okul arasında işbirliği olmadığı zaman verilmeye çalışılan değerlerin içselleştirilip davranış haline getirilme süresinin uzadığı tespit edilmiştir. Ailelerin sosyo-ekonomik düzeylerinin değerler eğitimi üzerindeki etkisine dair bulgu oluşturabilecek bir veri elde edilmemiştir. Değerler eğitimi yıllık planında yer alan değerlerin açıklamalarının yeteri kadar bilgi verici olmadığı, öğrencilerde değer gelişiminin değerlendirilmesi için okul idaresi izleme formu, aylık çalışma raporu dışında açıklayıcı bir ölçek olmadığı da bulgular arasındadır. Elde edilen bulgular ışığında değer gelişiminin daha etkili bir şekilde değerlendirilebilmesi için ölçeklerin hazırlanıp, planda yer alan değerlerin işlenişi ve süreci hakkında daha fazla açıklayıcı bilgilendirme yapılması önerilmektedir. Bu bağlamda, dönem sonu ilkokul öğrenci karnelerinde `geliştirilmeli, iyi, çok iyi` şeklinde yer alan davranış notu puanlamasının yeniden gözden geçirilmesi ve üçlü skalanın daha kapsayıcı şekilde değiştirilmesi önerilmektedir.

Value education is a process desired by society and person that guides our behaviors, initially starts in the family and also it involves educational institutions and society. As the social structure changed, values and priorities changed respectively but they always preserved their existence. With the alteration of social structure, significance and priority of values are changing, too but it always keeps its availability. People on society, ideas on people, values govern the ideas. The basis of value education is distributed residual among responsibility, social structure and social environment after the basis is laid within family.This study is aimed to investigate the value development of second grade students, the influence and significance of family in value education and the effectiveness of teacher in bringing in Value. The study designed such an case study with qualitative investigation method is carried out with second class students and their parents at village primary school in Çat district/Erzurum province.The semi structured parents interview form prepared by researcher and value enhancement for analyzing value development of students with observation technic as data collection tool are used within study. To assess the developments of students who have been observed during 3 semesters in behalf parents, parent's assessment form prepared by researcher at the end of the period is used to obtain information whether or not the study reached its purpose. Descriptive content analysis is used for analyzing the data. Considering the results obtained from data, it has been seen that students progressed in values generally. It has been come to a conclusion that the way parents live, the numbers of individual and sibling within parents, juvenile becoming sibling, its feeling of fear and anxiety, social sphere, those serving as a model and their experience affected making them students acquainted with values desired to be given them by adopting.Even if it wasn't acquired data as for gender differences, it has been thought that responsibility affected values of cleaning. It has been found that female students adopted values of cleaning and responsibility much more than male students. It was among data that the feeling of fear and anxiety inhibited the values of cooperativeness, righteousness much more.It has been data that utilizing interdisciplinary interaction, using the Drama Technic providing learning by doing and experiencing influenced rising in value positively while giving Values Education. It has been reached data that displaying consistent behavior in values education, being insistent and perpetual within manner and statements were significant in raising value. It was seen that `Suggestopedia `was the most frequently used method in values Education. It has been reached data that families should contribute the process of Values Education much more; and that the time period for internalization and behavior of the values to be given when there is no cooperation between the family and the school is prolonged. It hasn't been acquired data as for the influence of socioeconomic status of families on values Education. There were among data that the explanations of values located the annual plan of Values Education weren't enough explicative, here were no scales except for `follow-up activity form of school administration` and `monthly working report` in behalf of assessment for values and those weren't sufficient. It has been recommended that it should be informed much more about the implementation of values located in the annual plan and its duration by preparing scales in behalf of assessment in the light of data obtained. It should be enhanced point scoring of behaviors located in primary school student's the end of period report card, it has been thought that it was insufficient being in the form of `well`, `very well`. Enhancing the pitch of assessment is proposed.