Mücmel-Mübeyyen ilmi ve Kur`ân-ı Kerîm`deki mücmel kelimelerin delâlet ettiği anlamlar

Abstract

Manaya delâleti kapalı lâfızlardan biri olarak bilinen mücmel, Kur'ân-ı Kerîm'de bazı âyetlerde bulunması sebebiyle ve söz konusu ifadelerin tebyini/mübeyyeni de kimi zaman Kur'ân-ı Kerîm kimi zaman Hz. Peygamber (s.a.v.) kimi zamanda ashâb-ı kirâm vesilesiyle açıklığa kavuşarak, kendi içinde belirli ilke ve metotları barındırması sebebiyle ulûmü'l-Kur'ân içerisine 'mücmel-mübeyyen' başlığı altında dâhil edilmiştir. Bu çalışmada, Kur'ân-ı Kerîm ve onun tefsiriyle doğrudan ilgili olduğu gerçeğinden hareketle, Kur'ân-ı Kerîm'deki mücmel âyetlerin ve tebyini üzerinde duruldu. Çalışmamızda, mücmel teriminin anlamına daha iyi vakıf olabilmek gayesiyle, manaya delâleti açık ya da kapalı lâfızların ayrıntılı bir şekilde anlatıldığı fıkıh usûlü ilminden istifade etmek suretiyle giriş kısmı yazılmış, ardından birinci bölümde ulûmü'l-Kur'ân kitaplarından hareketle tefsirde mücmelin konumuna, sebeplerine ve mübeyyen hâllerine dikkat çekilerek, ayrıca mücmelin tebyininde naklin ön plânda olduğu vurgulandı. İkinci ve üçüncü bölümde ise tespit edilebildiği ölçüde Kur'ân'daki mücmel lâfızları tebyin etmede nakle müracaat edilmesi gerektiğinin bilincinde olarak, nakle esas teşkil eden kaynaklarının kıymetini bir kez daha hatırlatıp Kur'ân'da var olan mücmel âyetlerin tebyinleri için öncelikle Kur'ân'a ve Allah Resûlü'nün (s.a.v.) sünnetine sonrasında ise daha ziyade ashâb-ı kirâm olmak üzere ilk üç neslin rivâyet ve açıklamalarına değinildi. Ayrıca son kısımda mücmel âyetleri, itikâdî, amelî gibi konularına göre değerlendirerek açıklamalarına yer verilmeye çalışıldı.

`Mucmel` is a closed term which is in existence in the Qur'an's some versicles. Mucmel versicles's explanation are expressed sometimes by the Qur'an's itself, sometimes by Messenger of Allah (s.a.v.), sometimes by his companions (r.anhum). The mucmel is accepted as a one of Qur'anic sciences; because it has spesific principles and methods. Acting on the fact that this work is directly related to the Qur'ân and it's commentary, it focuses on the mucmel verses of the Qur'an and it's explanations. In order to better understand the meaning of the mucmel terms in our work, the introduction has been written by benefiting from the fiqh, which is described in detail by open or closed terms. Then, we focused on 'mucmel' term's meaning, reasons and 'mubeyyen' forms in Qur'an commentary by benefiting from ulumül Qur'an books. We focused also the importance of rumor's priority on mucmel's explanation.In the second and third section, for explaining 'mucmel' term we touched on that necessity of firstly Qur'an and sunne of messenger of Allah, secondly 'first three generation' mostly ashab-ı kiram for 'mucmel' verse's explanation. We tried to explain the mucmel versicle's explanations with these methods in our work. İn addition, we also tried to evaluate the mucmel versicles according to topics of religious and deeds etc. types at the end of this thesis.