Türkiye`de din eğitimi alanında yapılan lisansüstü çalışmaların içerik ve yöntem açısından incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye'de Din Eğitimi Alanı'nda yapılan lisansüstü çalışmalar içerik ve yöntem açısından incelenmiştir. Araştırmanın temel amacı, ilgili alanda, konu ve yöntem dağılımlarına dair bir müracaat kaynağı oluşturmaktır.Bu araştırma, tarama modelli bir araştırma olup, kesitsel-tarama deseni kullanılan nicel-betimsel bir araştırmadır.Araştırmanın evrenini Din Eğitimi Alanı'nda yapılan, 786 (%82)'sı, yüksek lisans, 169 (%18)'u da doktora çalışması olmak üzere toplam, 955 lisansüstü çalışma oluşturmaktadır. Evrenin tamamına ulaşılmak istendiğinden örneklem alma yoluna gidilmemiştir. Fakat erişimine izin verilmeyen tezlere ulaşılamamıştır. Bu yüzden, araştırmada, 504 (%82)'ü, yüksek lisans, 106 (%18)'sı da doktora çalışması olmak üzere 610 tez incelenmiştir.Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen 'Din Eğitimi Tezleri İnceleme Formu' (DETİF) kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise, yüzde ve frekans ile ki-kare testi kullanılmıştır. Araştırmada şu sonuçlara ulaşılmıştır:Araştırmada ulaşılan betimsel sonuçlar şöyledir:Alanda ilk lisansüstü çalışma, 1971 yılında tamamlanmıştır. En fazla lisansüstü çalışma ise, 275 (%28,8) çalışma ile Marmara Üniversitesi'nde yapılmıştır. Çalışmaların tamamı, 19 üniversite bünyesinde tamamlanmıştır. Ayrıca en fazla tez, 270 (%28,3) tezle, 2005-2009 yıl aralığında yapılmıştır.Araştırmada ulaşılan metodolojik sonuçlar şöyledir:Lisansüstü tezlerin (%56,7)'sında 'problem'in; (%90,3)'ünde 'amaç'ın; %76,7'sinde 'önem'in; %76,6'sında 'sayıltılar'ın; %64,1'inde 'sınırlılıklar'ın; %78'inde 'yöntem'in; %32,4'ünde 'evren'in; %32,9'unda örneklemin; %100'ünde 'sonuç'un; %48'inde 'öneriler'in; %64,4'ünde 'özet'in; %42'sinde ise 'anahtar kelimeler'in belirtildiği görülmüştür.Din eğitimi tezlerinde yöntem olarak, en fazla 'doküman inceleme' metodu (%19,5); model olarak da en fazla 'tarama modeli' (%53,7) kullanılmıştır.Din eğitimi tezlerinde veri toplama aracı olarak, en fazla 'anket' (%27,8) kullanılırken, en az 'başarı testi' kullanılmıştır. 'Frekans ve yüzde' (%29,8) ise, en fazla tercih edilen veri çözümleme tekniği olmuştur.Araştırmada ulaşılan konu dağılımlarına ilişkin sonuçlar şöyledir:Din eğitimi tezlerinde en fazla konu edilen din eğitimi genel konusu din öğretimi programları' (%15,9) iken; en fazla konu edilen din eğitimi çağdaş konusu 'karakter ve değerler eğitimi' (%56,7)'dir. Yine en fazla konu edilen kavram, 'ahlakî ve dînî değerler' (%11,8), en fazla konu edilen eğitim türü, 'örgün din eğitimi' (%60,5), en fazla konu edilen eğitim kademesi, 'ilköğretim' (%50), en fazla konu edilen kitle, 'doküman/eser' (%33,7), en fazla konu edilen kurum, 'okul' (%57), en fazla konu edilen öğretim yöntem, teknik ve yaklaşımı ise, 'çoklu yöntem ve teknikler' (%58,4)'dir.Anahtar Kelimeler: Din Eğitimi Bilimi, doktora tezi, yüksek lisans tezi, araştırma konuları, yöntembilim.

In this study, graduate-level studies on religious education in Turkey are examined in terms of content and methodology. The main goal of the study, in the related literature, is to introduce a source concerning to the distributions of subject and methodology.This study is a quantitative-descriptive study and survey-modelled in which 'cross-sectional survey' desing used.The population of the study consists of 955 graduate-level studies on religious education of which 786 (%82) are master-level and 169 (%18) are PhD-level studies. Sample taking method is not applied since the intention is to reach the whole population but some thesis' could not be reached due to the lack of access authorization. Accordingly, in the study, totally 610 thesis' are examined which include 504 (%82) master-level and 106 (%18) PhD level thesis'.In the study, ''The form of examining the religious education thesis'(DETİF)'' which is developed by the researcher, is used as a mean of data collecting. As to data analyzing, Chi-square test is used along with percentage and frequency.The descriptive results obtained by this study are as follows:The first graduate-level study in this area was completed in 1971. 275 (%28,8 ) studies were completed in Marmara University which is the most in numbers. All the sduies were completed in 19 universities. Besides, 270 (%28,3) thesis' were completed between the years 2005-2009 are the most in numbers. Methodological results obtained by this study are as follows:As a result of examinations it has been observed that 'problem' is pointed out in %56,7 of graduate level studies, 'purpose' in %90,3, 'importance' in %76,7, 'premise' in %76,6, 'limitation' in %64,1, methodology in %78, 'population' in %32,4, 'sample' in %32,9, 'conclusion' in %100, 'suggestions' in %48, 'abstract' in %64,4 and 'keywords' in %42 of the studies.As a methodology in religious education thesis', 'document examination' was used mostly (%19,5) and as a model, 'survey model' was used mostly (%53,7).As a mean of data collection in religious education thesis', 'survey' was used mostly (%27,8) and 'success test' was used fewest. The 'frequency and percentage' was the most preferred data analyzing technique.The results concerning subject distribution obtained from the study are as follows:The most mentioned religious educaiton subject in religious education thesis' is 'religious teaching programmes' (%15,9), the most mentioned religious education modern subject is 'character and values education' (%56,7). Also, the most mentioned notion is 'moral and religious values' (%11,8), the most mentioned education style is 'formal religious education' (%60,5), the most mentioned education level is 'primary school' (%50), the most mentioned mass is 'document/piece' (%33,7), the most mentioned institution is 'school' (%57), and the most mentioned teaching, methodology, technique and approach is 'multiple methods and techniques' (%58,4).Key Words: Science of Religious Education, doctoral thesis, master's thesis, researce topics, metodology.