Kastamonu bölgesindeki sularda radon aktivitesinin ölçülmesi

Abstract

Radon, renksiz kokusuz, tatsız, 86 atom numarası ile periyodik cetvelin soygazlar sınıfında yer alan radyoaktif bir gazdır. Radon, kaya, toprak ve sudaki doğal uranyumun radyoaktif bozunması sonucu oluşur. Radon, uranyumun mevcut olduğu tüm kayalardan, topraktan gelmekte ve gaz olması nedeniyle bulunduğu ortamın boşluklarında ilerleyerek atmosfere kaçma eğilimi göstermektedir. Günlük hayatta sürekli maruz kaldığımız radyasyonun yaklaşık %47 si radon ve radonun bozunum ürünlerinden kaynaklanmaktadır. Radon gazı difüzyon yoluyla toprağa oradan da atmosfere veya ortama yayılmaktadır. Radon gazının birikmesiyle, 222Rn yoğunluğu kapalı mekanlarda veya iyi havalandırılmayan yerlerde kritik değerlere ulaşabilmektedir. Radonun bozunum ürünlerine yüksek dozlarda maruz kalındığında özellikle akciğer kanseri riskini arttırdığı için radon yoğunluğu fazla olan yerleşme bölgelerinde tehlike yaratmaktadır.Bu çalışmanın amacı, Türkiye'nin kuzeyinde yer alan Kastamonu ilinin 10 ilçesinde ve Ilgaz dağında ilkbahar ve yaz dönemi olmak üzere toplanan kaynak ve musluk sularında radon konsantrasyonunun belirlenmesi ve risk yönünden değerlendirilmesidir. Su örnekleri, Genitron Instruments tarafından üretilen AlphaGUARD PQ 2000PRO radon detektörü ile analiz edilmiştir ve bu çalışmada elde edilen sonuçlar uluslararası önerilen değerlerle kıyaslanmıştır.Bu çalışma sonucunda elde edilen radon konsantrasyonu değerleri ilkbahar dönemi ölçümleri için 0,362 ± 0,139 Bq/L ile 12,734 ± 0,391 Bq/L aralığında, yaz dönemi ölçümleri için 0,312 ± 0,034 Bq/L ile 19,213 ± 1,000 Bq/L aralığında değişim göstermiştir.

Radon is colorless, odourless, tasteless, radioactive gas which takes place in noble gases of periodical ruler with atomic number 86. Radon occurs as a result of radioactive decay of natural uranium in the rock, soil and water. Radon, comes from the existence of uranium in rocks and soil as it is a gas, it is tend to escape to the athmosphere. Radon has been observed that nearly % 47 of the radiation we are exposed in daily life is coming from radon and radon decay products. The radon gas diffuses into soil and then into atmosphere or environment. When accumulates in closed localities or in unventilated places 222Rn concentrations may reach to critical volues. As radon decay products exposure of high concentration, it especially increases lung cancer risk, that is why radon creates danger in localities of high concentration.The aim of this study is to determine radon concentrations in the source and tap waters collected in the spring and summer season from Ilgaz mountain and 10 districts of the city Kastamonu that takes place in the north part of Turkey and to evaluate its risk level for human health. Water samples were analyzed with the AlphaGUARD PQ 2000PRO radon detector produced by Genitron Instruments and the results obtained in this study were compared with the international recommended values.The results obtained from this study for radon ranged from the spring seasons for the measurements 0,362 ± 0,139 Bq/L to 12,734 ± 0,391 Bq/L, the summer seasons for the measurements 0,312 ± 0,034 Bq/L to 19,213 ± 1,000 Bq/L.